Ένα βιβλίο – Γράφει ο ο Δημήτρης Αργυρός
Κοιτώντας στην βιβλιοθήκη μου, βιβλία για τον φασισμό και τον αντιφασισμό, μου έπεσε στα χέρια ένα σχετικά παλαιό ιστορικό βιβλίο- με γλαφυρή και ζωντανή γλώσσα- από τις πολύ καλές εκδόσεις «Φιλίστωρ» που δεν υπάρχουν πλέον. Ο τίτλος της ιστορικής μελέτης του Γ.Σόιερ: «Σύντροφος Μουσολίνι- ρίζες και δρόμοι του πρωτογενούς φασισμού» είναι προκλητικός και αποφάσισα- έστω και τώρα- να τον διαβάσω, σε μια εποχή που ο κρατικός και ΧΑυγίτικος φασισμός αποτελούν όσο ποτέ άλλοτε τις τελευταίες δεκαετίες, μια συστημική επιλογή.
ΜΟΥΣΟΛΙΝΙ: ΕΝΑΣ ΑΤΟΜΙΚΗΤΗΣ, ΝΙΤΣΕΪΚΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΗΣ
Η ιστορική μελέτη ασχολείται με την ιστορία του Μουσολίνι που ξεκινώντας από ένας θορυβώδης αριστεριστής του Ιταλικού Σοσιαλιστικού Κόμματος, μεταμορφώθηκε σε ένα εθνικιστή σοσιαλπατριώτη που ήταν υπέρ της συμμετοχής της Ιταλίας στο Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, για να γίνει ο ιδρυτής του φασισμού.
Ενός κινήματος μαζών που στην αρχή συσπείρωνε τα «αντάρτικα» στοιχεία των εθνικιστών, σοσιαλπατριώτων, φουτουριστών,«συνδικαλιστών» οπαδών του Σορέλ, ακόμη και αναρχικών.
Στην συνέχεια δημιουργώντας «τάγματα εφόδου», επιχείρησε να εμφανιστεί ως η λύση απέναντι στο προλεταριακό κομμουνιστικό κίνδυνο και την αδυναμία των αστικών δημοκρατικών δυνάμεων να επιβάλουν την τάξη και την κοινωνική ειρήνη.
Κάτι που επετεύχθη, ύστερα από την αποτυχία της «κόκκινης προλεταριακής διετίας» που παίχτηκε το στοίχημα της προλεταριακής σοσιαλιστικής επανάστασης στην Ιταλία, αλλά και την αποτυχία του ενιαίου αντιφασιστικού μετώπου σοσιαλιστών- κομμουνιστών- αναρχικών- δημοκρατών- καθολικών.
Στην σελίδα 112 του βιβλίου ο συγγραφέας αναφέρεται σε Ιταλική «συμφωνία της Βάρκιζας», στο σύμφωνο ειρήνης μεταξύ φασιστών και ΙΣΚ, ένα σύμφωνο μη επίθεσης, ένα σύμφωνο με το οποίο τα δυο κόμματα οφείλουν να παραιτηθούν από την άσκηση της βίας.
Μια παγίδα για το ΙΣΚ, καθώς οδήγησε στην διάλυση των ενόπλων αντιφασιστών των «Arditi del Pololo» την στιγμή που οι φασιστικές συμμορίες εξακολουθούσαν την τρομοκρατική δράση τους.
Οι ρίζες του πρωταρχικού φασισμού για τον συγγραφέα του βιβλίου γεννιούνται στην Γαλλία, την εποχή της υπόθεσης Ντρέιφους, στην αντιεβραϊκή, αντιπλουτοκρατική συμμαχία εθνικιστικών κύκλων και των συνδικαλιστικών επαναστατικών κύκλων του Σορέλ.
Και αυτή η αντιδραστική- πολιτικά και φιλοσοφικά σχετικιστική- συμμαχία θα έμεινε εκεί, ως μια τερατογένεση- που σε κάποιες πλευρές ξεκίνησε από ανθρώπων υψηλών ιδανικών και καλών προθέσεων- αν δεν υπήρχε η εποχή του ιμπεριαλισμού και το μακελειό του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΚΑΙ Η ΗΤΤΑ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΓΕΝΝΗΣΑΝ ΤΟΝ ΦΑΣΙΣΜΟ
Ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος διέλυσε την Ευρώπη των αυτοκρατοριών, ολοκληρώνοντας την γέννηση των εθνών-κρατών στην εποχή όμως του ιμπεριαλισμού, που η αστική τάξη και το εργαλείο της ενοποίησης της το έθνος-κράτος έχανε κάθε ιστορική προοδευτική χροιά, όπως αυτή είχε διαμορφωθεί από την εποχή της μεγάλης Γαλλικής Επανάστασης. Με τον ιμπεριαλισμό να γίνεται η νέα μεγάλη συστημική αφήγηση που θα βελτίωνε τα χαρακτηριστικά της αποικιοκρατίας, μέχρι και σήμερα την εποχή του ολοκληρωτικού καπιταλισμού.
Διέλυσε την αριστερά της Β΄ διεθνούς, μεταμορφώνοντας τους σοσιαλιστές σε σοσιαλπατριώτες και δημιουργώντας το κομμουνιστικό επαναστατικό κίνημα, που πήρε την εξουσία στην Ρωσία των σοβιέτ, χάνοντας την στην Γερμανία, Ουγγαρία και ως ένα σημείο στην Ιταλία. Για το λόγο αυτό με δημαγωγικό τρόπο ο Ιταλικός φασισμός στην αρχή του, αλλά και στο τέλος του στην εποχή της «κοινωνικής δημοκρατίας» του Salo, εμφανίστηκε ως αντικαπιταλιστικός, προλεταριακός, οπαδός των «εργατικών συμβουλίων» και του κρατικού καπιταλισμού.
Οδήγησε σε οριστική παρακμή την αστική σκέψη και κουλτούρα που γεννήθηκε με το διαφωτισμό. Ακόμη και ο πρωταρχικός Ιταλικός φασισμός, προτού αγκαλιάσει προδιαφωτιστικά θεωρητικά σχήματα, ήθελε να εμφανιστεί ως δημοκρατικός, διαφωτιστικός, οπαδός του Ρουσώ, του ουτοπιστή επαναστάτη σοσιαλιστή Μπλάνκι και του Ναπολέοντα.
Όπως σημειώνει πολύ σωστά ο Γ. Σόιερ του Ναπολέοντα και όχι του Ροβεσπιέρου. Απέναντι στην επανάσταση και τον πόλεμο, προτιμούσε τον δεύτερο, ταυτίζοντάς τον με την επανάσταση και τον καισαρισμό. Ενώ ο φασίστας φιλόσοφος Τσεντίλε ήταν εκφραστής ενός ρεύματος δεξιού εγελιανισμού. Που στον φασιστικό μεγαλείο έβλεπε την ολοκλήρωση της περιπέτειας του απολύτου πνεύματος.
Ταυτόχρονα όμως ο Ιταλικός φασισμός, αλλά και ο Γερμανικός ναζισμός ήταν οι μεγάλοι αρνητές του διαφωτιστικού τριπτύχου της ισότητας- ελευθερίας και αδελφότητας, δίχως όμως να αρνούνται τα τεχνολογικά επιτεύγματα του καπιταλισμού.
Ο ίδιος ο Μουσολίνι ήταν ένας νιτσεϊκός μπερξονιστής που έβαζε το βούληση, την ορμή και την δράση επάνω από την λογική. Ενώ ο φασίστας φιλόσοφος Τ. Έβολα, υπήρξε ένας δριμύς κατήγορος του εξωτισμού, της ισότητας δούλων και αριστοκρατών. Της ηθικής των σκλάβων που έχει μετατρέψει την Ευρώπη σε μια μαλθακή ήπειρο αλλοτριωμένη από τα υλικά αγαθά. Όπως χαρακτηριστικά έλεγε και έγραφε ο Τ. Έβολα.
Κατά μια έννοια ο φασισμός στην εποχή του, υπήρξε το πρώτο μετανεωτερικό κίνημα, σε μια εποχή που δεν είχε ανακαλυφθεί ο όρος. Και αυτό γιατί κατάφερε να συγκεράσει ρεύματα που στο παρελθόν είχαν συγκρουστεί και να τα στρατεύσει σε ένα κίνημα των εξεγερμένων μικροαστών, διανοουμένων, και απόκληρων.
Ένα ολοκληρωτικά αντιδραστικό κίνημα που πήρε από τον μπολσεβικισμό τους τρόπους οργάνωσης του κόμματος, της κοινωνίας και του κράτους, για να αποτελέσει στρατηγική επιλογή της παρακμάζουσας κεφαλαιοκρατίας.
Προσοχή εδώ, ο φασισμός και ναζισμός μπορεί να δανείστηκε από τον μπολσεβικισμό τον τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας και του κόμματος, αλλά δεν ταυτίζονται.
Ο φασισμός- ναζισμός με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του καθενός είναι απόρροια της καπιταλιστικής παρακμής και σήψης, ο μπολσεβικισμός είναι η επαναστατική τάση στην Ρώσικη επανάσταση που ηγεμόνευσε και κυριάρχησε και στην συνέχεια, μεταμορφώθηκε σε κυρίαρχη πολιτική ιδεολογία και ταυτότητα του σοβιετικού κρατικού καπιταλισμού.
Που για να συνεχίζει να υπάρχει ως το 1989, έπρεπε να εκφράζει και να υπερασπίζεται αντικαπιταλιστικά και αντιιμπεριαλιστικά αιτήματα, σε αντιπαράθεση με τις κλασικές ιμπεριαλιστικές καπιταλιστικές δυνάμεις αλλά και τον φασισμό. Δεν ξέρουμε τι κατάληξη θα είχε ο Β΄ παγκόσμιος πόλεμος δίχως τον ηρωικό αντιφασιστικό αγώνα της ΕΣΣΔ.
Την ίδια στιγμή ας σημειωθεί πως για τον φασισμό και πιο πολύ για τον ναζισμό- με την «νύκτα των μεγάλων μαχαιριών»- ο αντικαπιταλισμός, ο αντιπλουτοκρατισμός καλύτερα, ήταν μια σημαία ευκαιρίας, για να μαντρώσει τις λαϊκές μάζες και όχι μια εσωτερική γενεαλογική αντιφατική πραγματικότητα όπως στον ιστορικό κομμουνισμό.
Πρόκειται για μια τεραστία καθοριστική διιαφορά που στην εποχή τους οι κομμουνιστές την αντιλήφθησαν στην ολότητα της, παρά μόνο όταν οδηγηθήκαν στις φυλακές, στις εξορίες και στα κρεματόρια.
Στο βιβλίο του ο Γ.Σόιερ αναφέρεται στην απεύθυνση του κομμουνιστή ηγέτη Π. Τολιάτι, τον Αύγουστο του 1936 (!!!), προς τους «φασίστες της παλαιάς φρουράς», καθώς και προς τους «φασίστες νεολαίους». Αναφερόμενος στο πρόγραμμα του Μουσολίνι το 1919 γράφει: «Οι κομμουνιστές τάσσονται υπέρ του φασιστικού προγράμματος του 1919, ενός προγράμματος της Ειρήνης, της Ελευθερίας και της υπεράσπισης των εργατικών συμφερόντων. Είμαστε έτοιμοι μαζί με Σας και με όλο τον Ιταλικό λαό ν’ αγωνιστούμε για την εκπλήρωση του φασιστικού προγράμματος… Ας δώσουμε λοιπόν τα χέρια, φασίστες και κομμουνιστές, καθολικοί και σοσιαλιστές..» (σ: 132). Τι ήταν αυτό που οδήγησε τον Τολιάτι να κάνει αυτή την έκκληση; Ήταν τόσο μεγάλη η ηττοπάθεια του από την συντριβή του αντιφασιστικού κινήματος, ήταν απόρροια της γραμμής της τρίτης περιόδου ή ήταν ακόμη κάτι βαθύτερο που στα 1936 έβλεπε στο φασισμό ή σωστότερα στο πρωταρχικό φασισμό κοινή ρίζα;
Ο ΦΑΣΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΟΛΟΚΛΗΡΩΤΙΚΟΥ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ
Έχω την άποψη πως ο ιστορικός φασισμός, όπως και ο ιστορικός κομμουνισμός είναι «προϊόντα» μιας άλλης ιστορικής εποχής, της εποχής του ιμπεριαλισμού.
Σήμερα στην εποχή του παγκοσμιοποιημένου ολοκληρωτικού καπιταλισμού, με το «έθνος- κράτος» να έχει μπει σε ιστορική κρίση, η επανάσταση και η αντεπανάσταση παίρνει και θα πάρει άλλες μορφές και δρόμους.
Σήμερα το σύστημα στην πιο βαθιά του κρίση δεν χρειάζεται τις φασιστικές συμμορίες, όπως στην δεκαετία του 1930. Μεταμορφώνεται το ίδιο σε μια τρομοκρατική φασιστική συμμορία σε πλανητική κλίμακα με στόχο την εξασφάλιση της κεφαλαιοκρατικής «ειρήνης». Με τον εκφασισμό της κοινωνίας να είναι έκφραση και απόρροια της καθολικής αλλοτριωμένης εμπράγματης κοινωνικής πραγματικότητας.
Τόσο στην φάση του καταναλωτικού ολοκληρωτισμού της, όσο και της σημερινής γενικευμένης υλικής και συναισθηματικής φτωχοποίησης της.
Αλλά επειδή ακόμη και στην φάση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού συνεχίζει να ισχύει ο νόμος της ανισομερής και συνδυασμένης ανάπτυξης, μπορεί να εμφανιστούν στους πιο αδύνατους κόμβους του συστήματος, αυτονομημένες ή καθαρά παρακρατικές φασιστικές, ναζιστικές και άλλης ιδεολογικής χροιάς (πχ σουνίτες τζιχαντιστές στο Ιράκ- Συρίας), όπως λόγου χάρη ισχύει με την ΧΑ. Φασιστικές συμμορίες που χρησιμοποιούνται από τις καπιταλιστικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, τις ολιγαρχικές ελίτ και τις πολυεθνικές που συχνά δρουν αυτόνομα από τα κεντρικά εθνικά, ιμπεριαλιστικά κέντρα.
Είναι επί ματαίω η οικοδόμηση δημοκρατικών αντιφασιστικών μετώπων. Καμιά αυταπάτη για την νόμιμη και νομική καταπολέμηση τόσο του κρατικού φασισμού, όσο και των φασιστικών συμμοριών.
Ο αντιφασιστικός αγώνας είναι αναγκαιότητα να συνδυαστεί οργανικά με τον επαναστατικό αντικαπιταλιστικό απελευθερωτικό αγώνα.
Έναν αντικαπιταλιστικό επαναστατικό αγώνα που θα χρησιμοποιήσει όλες τις μορφές και τα μέσα για να πολεμήσει το κεφάλαιο, το κράτος του, τους πολιτικούς και τις συμμορίες του. Και απέναντι στην βία του κράτους, της αστυνομίας, των αφεντικών, των ρουφιάνων τους, των φασιστικών συμμοριών θα αντιτάξει τόσο την λαϊκή επαναστατική αντιβία, όσο και την οικοδόμηση δρόμων και τόπων καθολικής χειραφέτησης, από τα σήμερα.
Δεν μπορούμε μόνο να κρεμάσουμε το αφεντικό και το φασίστα, αλλά και να «σκοτώσουμε» το αφεντικό και τον φασίστα που κρύβουμε μέσα μας. Διαφορετικά σε συγκεκριμένες ιστορικές στιγμές μπορούν να ξαναγεννηθούν «σύντροφοι» σαν τον Μουσολίνι.
