Συνέντευξη στον Γιώργο Παπαχριστοδούλου
Η θεατρική ομάδα UBUNTU (ουμπούντου) παρουσιάζει το θεατρικό του Χάινριχ Μπελ «Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ» από σήμερα Παρασκευή, 31 Οκτωβρίου ως την Κυριακή, 2 Νοεμβρίου στα Γιάννενα στο Politheatro (Σικελιανού 3). Όσοι και όσες ασχολούνται με τα χαρακτηριστικά της (απαραίτητης) ελευθερίας στο διαδίκτυο γνωρίζουν σίγουρα ότι τα ουμπούντου είναι ένα λειτουργικό σύστημα ανοικτού κώδικα, βασισμένο στα linux. Ήρθε η ώρα να μάθουν – όπως και μεις οι υπόλοιποι- ότι η αφρικάνικη λέξη που συμβολίζει το μοίρασμα και την αναγκαιότητα της συνύπαρξης, έδωσε το όνομα της και σε μία θεατρική ομάδα στην Ελλάδα με αντίστοιχες φιλοδοξίες (ανοιχτότητα και πειραματισμός).
Για την παράσταση και την ομάδα μίλησε στο Pamvotis Press η σκηνοθέτιδα Ελεάνα Τσίχλη.
- Η Καταρίνα Μπλουμ από μία οικιακή βοηθός της διπλανής πόρτας βρίσκεται ξαφνικά στο στόχαστρο του κίτρινου Τύπου. Τι συμβολίζει για το σήμερα το έργo;
Στην εποχή που ο Μπελ γράφει το εμβληματικό του έργο «Η χαμένη τιμή της Katharina Blum» ο εχθρός ήταν ομολογουμένως πιο εμφανής. Ήταν μια εφημερίδα, η «Zeitung», εννοώντας βεβαίως καταφανώς τη Γερμανική Bild, την οποία κι εμείς γνωρίζουμε αρκετά καλά από την εχθρική της θέση απέναντι στην Ελλάδα στην αρχή της οικονομικής κρίσης. Σήμερα όμως, το φαινόμενο του κιτρινισμού είναι πολύ πιο ανεξέλεγκτο και δυστυχώς πολλά περισσότερα τα μέσα που εμπλέκονται στο παιχνίδι της εύκολης και πολλές φορές μη εξακριβωμένης σκανδαλώδους είδησης. Βλέπουμε πια την πολιτική του τόπου, τις δημοσκοπήσεις, την κοινή γνώμη να επηρεάζεται κυρίως από πολιτικά κουτσομπολιά, αφελείς κατηγοριοποιήσεις και όχι από θέσεις και ιδεολογίες… Και πια το πρόβλημα φαντάζει περισσότερο κοινωνικό… Ο κρατικός μηχανισμός παραλύει και ο κοινωνικός περίγυρος παραληρεί. Το σκοτάδι, ο φόβος, η απελπισία, η οργή οδηγούν πια τους ανυπεράσπιστους πολίτες σε τραγικά διλήμματα τύπου: να σκοτώσει ή να σκοτωθεί.
- Είναι αναπόφευκτο το τέλος που επιφυλάσσει στην ιστορία της Καταρίνα ο συγγραφέας;
Ο Μπελ δημιουργεί έναν πολύ ρεαλιστικό περιβάλλοντα χώρο γύρω από την ιστορία του. Μια πραγματικότητα δηλαδή που το Κράτος δεν μπορεί να παρέμβει ώστε να προστατέψει τον εκάστοτε πολίτη και μάλιστα τον προσφέρει βορά στον ανελέητο κιτρινισμό και στη βιομηχανία της εύκολης είδησης. Δυστυχώς, λοιπόν, η όποια προάσπιση –με όποιον τρόπο και μέσο- του εαυτού του μοιάζει ως μονόδρομος… Απαντώντας με τα λόγια του ίδιου του Boll : «Και είχε ρωτήσει αν το Κράτος, έτσι ακριβώς το είχε διατυπώσει, αν το Κράτος μπορούσε να κάνει κάτι ώστε να προστατευθεί από τούτη τη λάσπη, τα ψέματα, τις διαστρεβλώσεις της αλήθειας και να αποκατασταθεί η χαμένη της τιμή». Αν η απάντηση στην παραπάνω ερώτηση δεν ήταν περισσότερο λάσπη και ψέματα αλλά υπήρχε η διάθεση για εξυγίανση του θεσμού της ενημέρωσης και προστασίας ενός πολίτη που απειλείται από τον Τύπο, προφανώς και το τέλος του έργου θα ήταν πολύ διαφορετικό…
- Τι δυσκολίες έχει το ανέβασμα του θεατρικού ενός νομπελίστα όπως ο Μπελ; Υπάρχει περίπτωση ένα κείμενο να… «καταπιεί» τον ηθοποιό;
Είναι ευχής έργο να έχεις στα χέρια σου ένα τόσο ισχυρό κείμενο όπως αυτό με το οποίο εμείς ασχολούμαστε σε αυτή την παράσταση. Πρόκειται για ένα κείμενο ομολογουμένως αυθύπαρκτο και αυτόφωτο. Τέτοια κείμενα όμως θαρρώ πως είναι αυτά που μπορούν και να εμπνεύσουν έναν ηθοποιό και να δημιουργήσουν τον χώρο συνομιλίας και διαλόγου. Με τον τρόπο αυτό θεωρώ πως αν το εκτιμήσεις ορθά, το σεβαστείς και έχεις την διάθεση να το αναδείξεις, τα αποτελέσματα θα είναι θετικά σε βαθμό που ακόμα και οι εμπλεκόμενοι μπορεί να εκπλαγούν με τους εαυτούς τους.
- Το όνομα της ομάδας το δανειστήκατε από την αφρικανική λέξη που σημαίνει «Υπάρχω γιατί υπάρχουμε». Πώς απορροφώνται οι τυχόν κραδασμοί της αυτονόμησης του ατόμου που δημιουργεί η σύμπραξη (σε μία θεατρική ομάδα);
Η ομάδα πρόκειται για ένα πείραμα συλλογικότητας! Έτσι κι αλλιώς το θέατρο δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη διάθεση συλλογικού αποτελέσματος. Εμείς ως ομάδα προσπαθούμε να γνωρίσουμε σε βάθος και να υπηρετήσουμε αυτό που ονομάζουμε θέατρο συνόλου, δηλαδή ένα θέατρο στο οποίο προσπαθούμε να τιθασεύσουμε κάθε έμφυτη ματαιοδοξία και εγωκεντρισμό και επιπλέον να αντλούμε δύναμη από τους επί σκηνής συνοδοιπόρους. Το όνομα της ομάδας μας υπενθυμίζει ανά πάσα στιγμή αυτό το στόχο.
- Λέτε πως η UBUNTU δεν είναι μια θεατρική ομάδα σταθερή, με την τυπική έννοια του όρου αλλά μια συνθήκη συνεργασίας στην οποία προστίθενται μέλη – άνθρωποι που συνεννοούνται μεταξύ τους. Πόσο και πώς λειτουργεί αυτή η ανοιχτή δομή;
Είναι πολύ όμορφο να «ενηλικιώνεσαι» καλλιτεχνικά μαζί με την ομάδα σου, αν και ομολογουμένως δύσκολο… Πολλά σφάλματα, πολλές χαμένες ευκαιρίες και λάθος στιγμές μπερδεύονται με αναπάντεχες ταιριαστές συνεργασίες και με στιγμές πηγαίας έμπνευσης…
Όλα αυτά μαζί είναι η πορεία μου εδώ και σχεδόν 3 χρόνια μέσα στην ομάδα. Επειδή λοιπόν πρόκειται για ένα εγχείρημα που τώρα σιγά σιγά διαμορφώνεται δεν θέλαμε να θέσουμε στενά όρια εκ των προτέρων για το τι θέλουμε να κάνουμε και να κάνουμε απερίσκεπτους «καλλιτεχνικούς γάμους» ή μάλλον «καλλιτεχνικά προξενιά» με ανθρώπους που συνεργαστήκαμε στην ομάδα… Καλύτερα να μείνουμε συνεργάτες με όσους ήρθαμε κοντά από αυθόρμητο «καλλιτεχνικό έρωτα»…
- Πώς βλέπετε αυτοδιαχειριζόμενες προσπάθειες στο χώρο του θεάτρου όπως η κίνηση του θεάτρου ΕΜΠΡΟΣ;
Πρόκειται γενικά για πολύ δύσκολα και απαιτητικά εγχειρήματα τα οποία προφανώς με βρίσκουν ουσιαστικά υπέρ, ασχέτως με την κριτική που μπορεί να κάνω στην κάθε περίπτωση για το προς ποια κατεύθυνση και με ποιο στόχο γίνεται η διαχείριση του χώρου, πού αυτή η κίνηση αποβλέπει, ή κατά πόσο αυτό ανοίγει πιο μαζικά στην κοινωνία ή καταλήγει σε κάτι μίζερο και εσωστρεφές. Η τελευταία προσπάθεια του ΕΜΠΡΟΣ πάντως, με το Αντιφασιστικό Φεστιβάλ, στο οποία μάλιστα και συμμετείχαμε με την παράσταση μας «Η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλουμ», ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα συγκυρία, μια πολύ δυναμική πρόταση συλλογικότητας με εντυπωσιακά αποτελέσματα στην συμμετοχή του κόσμου και με βρήκε ιδιαιτέρως υπέρμαχη.
- Αναμενόμενες οι ερωτήσεις για την περίφημη «κρίση».Πόσο σας επηρέασε στην καθημερινότητα και κυρίως εάν αποτελεί εφαλτήριο για μία φυγή προς τα κάπου; Προς τα πού;
Ασφαλώς και η κρίση με έχει επηρεάσει σε κάθε επίπεδο – οικονομικό, πνευματικό, κοινωνικό, επαγγελματικό, ψυχικό-, όπως όλους μας. Νομίζω πως κιόλας δυσκολεύομαι να θυμηθώ πώς ζούσαμε πριν…Και φυσικά η διαφυγή από τη χώρα φαντάζει για πολλούς η μόνη λύση…Εγώ όσο μπορώ αντιστέκομαι σε αυτό…
Θέλω να ζήσω και να αντιμετωπίσω την κατάσταση στο κέντρο του προβλήματος, μένοντας εδώ και προσπαθώντας όλη αυτή τη δύσκολη εμπειρία να την κάνω κάτι – ας πούμε τέχνη- πολλές φορές κάτω από αντίξοες συνθήκες- αλλά δεν ξέρω για πόσο θα αντέξω…
ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ
Η Ελεάνα Τσίχλη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1983. Αποφοίτησε από τη ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΥ ΩΔΕΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ 2009). Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια θεάτρου με τον Ανατόλι Βασίλιεφ. Είναι σκηνοθέτης και ηθοποιός. Με την πρώτη ιδιότητα σκηνοθέτησε τις παραστάσεις: «ΚΑΤΑΡΙΝΑ ΜΠΛΟΥΜ» (στην οποία έκανε & τη θεατρική διασκευή – προσαρμογή), από το μυθιστόρημα του Boll Heinrich (2012, BIOS), “ΝΙΟΥ ΓΟΥΟΡΛΝΤ” (2012 – Φεστιβάλ στο ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ “Επινοώντας την παράσταση”) , τις παιδικές “ΣΤΗ ΦΑΡΜΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ” (στην οποία έκανε & τη θεατρική διασκευή – προσαρμογή) – βασισμένη στο ομώνυμο έργο του George Orwell (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ ΠΑΤΡΑΣ 2012-2013, ΚΑΒΑΛΑΣ 2011-2012 και ΡΟΥΜΕΛΗΣ 2012) και “ΕΙΜΑΙ ΓΛΑΡΟΣ”, (ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ ΚΑΒΑΛΑΣ, 2011).
Ως βοηθός σκηνοθέτη έχει δουλέψει με το Θοδωρή Αμπαζή & τον Παναγιώτη Κατσώλη Είναι – τέλος – τελειόφοιτος του τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Ε.Μ.Π.
info: Παίζουν οι Ιφιγένεια Μακρή, Έμη Πανουργιά, Γωγώ Παπαϊωάννου, Βασιλική Τσιροπούλου
Παραστάσεις: Παρασκευή, 31/10, Σάββατο 1/11, Κυριακή, 2.11.
Ώρα έναρξης: 21:15 Γενική είσοδος: 10 ευρώ. Πληροφορίες και κρατήσεις θέσεων στα τηλ. 2651003492 – 6955416236,
Περισσότερα για την παράσταση εδώ
