Του Μίλτου Μπούκα -Η ΠΑΜΒΩΤΙΔΑ ΕΚΠΕΜΠΕΙ SOS
Όταν πριν 4 και πλέον χρόνια καταγγέλαμε τους πιθανούς κινδύνους και παρενέργειες στο Νομαρχιακό Συμβούλιο της 30-4-2010 από τις ανοξικές συνθήκες (μειωμένο οξυγόνο) των νερών της Παμβώτιδας για την ιχθυποανίδα, το οικοσύστημα και την δημόσια υγεία, η τότε Νομαρχιακή Αρχή αντέκρουε διά του κου Σαΐνη- τέως Προέδρου του Φορέα Διαχείρισης, και έκτοτε «μόνιμου» υποψηφίου Περιφερειακού Συμβούλου κου Καχριμάνη. Τι απαντούν σήμερα;
Ακολουθεί αυτούσιο το κείμενο με τον τίτλο του:
Η ΠΑΜΒΩΤΙΔΑ ΕΚΠΕΜΠΕΙ SOS
Ο ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΟΞΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ
ΠΑΜΒΩΤΙΔΑΣ ΑΠΟΤΕΛΟΥΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ;
H ψήφιση του σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος (Σ.Π.Δ.) για τη λίμνη αν ΔΕΝ μπούμε σε μια λογική υψηλής προστασίας δεν θα είναι παρά η δημοσιοποίηση του προαναγγελθέντος θανάτου για το πολυτιμότερο οικοσύστημα που διαθέτουμε την Παμβώτιδα· βασική πηγή ζωής, ανάσας, έμπνευσης και ιστορικής μνήμης [την αέναη σοφία της φύσης].
Το Σ.Π.Δ. όπως αρχικά προτάθηκε είναι μια κακέκτυπη αντιγραφή της ακυρωθείσας Κ.Υ.Α. (22943 του 2003 από το ΣτΕ). Είναι μια έμμεση επαναφορά του προηγούμενου εγχειρήματος που μειώνει την έκταση της λίμνης κατά χιλιάδες στρέμματα περιορίζοντας και την υδροβιολογική ελευθερία των νερών. Η ευθυγράμμιση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα αναχώματα πέρα από την αισθητική αλλοίωση του τοπίου, αποκόπτει τη ζωή του υδροβιόκοσμου από τους χώρους βοσκής και αναπαραγωγής τους και εξασθενεί το φυσικό μηχανικό αυτοκοαθαρισμό της λίμνης η οποία είναι και χώρος ανταλλαγής ουσιών βιόντων οργανισμών και μη βιόντων στοιχείων.
Το Σ.Π.Δ. δεν λαμβάνει και πάλι τα ενδεδειγμένα προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα για την προστασία και την άμεση αποκατάσταση του λιμνιαίου οικοσυστήματος που τελεί υπό συνθήκες ολοκληρωτικής κατάρρευσης με άμεσες ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ στην ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ των κατοίκων του λεκανοπεδίου.
Χρειάζεται μία συνολική και ουσιαστική περιβαλλοντική εκτίμηση των επιστημονικών δεδομένων και των πληροφοριών που έχουν δει δειλά το φως της δημοσιότητας. Θα προσπαθήσω λοιπόν στα πλαίσια αυτής της παράθεσης των πληροφοριών να αναδείξω τις πτυχές αυτού του θέματος.
Θεωρώ ότι η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ιωαννίνων έχει απόλυτη επίγνωση του περιβαλλοντικού κινδύνου, των συνθηκών υποβάθμισης, του ευπαθούς μικροκλίματος και των αιτίων που το προκαλούν το καταδεικνύει η σημερινή εσπευσμένη έκτακτη συζήτηση (30-4-2010) στο Νομαρχιακό Συμβούλιο με θέμα τα τοξικά κυανοβακτήρια.
Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ προστασία δεν εναπόκειται στην διακριτική της ευχέρεια αλλά έχει άμεση υποχρέωση βάση του άρθρου 24 παρ. 2 του Συντάγματος να θέσει την περιοχή υπό καθεστώς ΑΥΣΤΗΡΟΤΕΡΗΣ προστασίας (1.183/86 ΣτΕ και Agenda 21 για πιο βιώσιμες Ευρωπαϊκές πόλεις). Αυτή τη συνταγματική υποχρέωση, αυτό το κοινωνικό της έλλειμμα καλούνται να διαχειριστούν όσοι οραματίζονται καλύτερες συνθήκες διαβίωσης και ανταποδοτικούς φυσικούς πόρους. Η διολίσθηση των θεσμών, με ανταλλάξιμες δασικές εκτάσεις (θητεία κου Πανοζάχου στην Περιφέρεια Ηπείρου) η αναπτυξιακή λαίλαπα και η εμπορευματοποίηση της γης είναι ο μεγάλος εχθρός.
Η προϊστορία άκρως ενδιαφέρουσα στην Παμβώτιδα: 30 και πλέον χρόνια εκκρεμεί η οριοθέτηση του αιγιαλού, μακρά πορεία με σκανδαλώδη bonus και πελατειακές σχέσεις (βλ. περιοχές Περάματος-Αμφιθέας).
Η συναινετική και ομόθυμη πολιτική των δύο μεγάλων κομμάτων γεννά, συντηρεί και αναπαράγει το ίδιο αξιακό μοντέλο διαχείρισης, εκμαυλίζοντας πολιτικές συνειδήσεις και κάμπτοντας κάθε στοιχειώδη ευαισθησία.
Υπάρχουν ωστόσο αντίρροπες δυνάμεις στο εσωτερικό των 2 μεγάλων, έτσι δημιουργείται ένα μείγμα καλών προθέσεων και αδιεξόδων. Αναζητούμε το υγιές κομμάτι της κοινωνίας γιατί κάτι πολύ δυσάρεστο ετοιμάζουμε για τους απογόνους μας. Προειδοποιούμε ότι: κάθε αργοπορία θα οδηγήσει σε υψηλότερο ανθρώπινο και οικονομικό κόστος.
Η ποιότητα του αέρα
Η ποιότητα της ατμόσφαιρας και το επίπεδο της υποβάθμισης στο κλειστό λεκανοπέδιο αποτελούν ΑΠΕΙΛΗ για τη δημόσια υγεία καθώς συμβάλλουν και στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Δεν είναι μια άλλη κινδυνολογία των «Οικολογούντων». Τα Γιάννενα βρίσκονται στην 7η θέση του καταλόγου μόλυνσης από τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Περιβάλλοντος με τα αιωρούμενα σωματίδια ΡΜ10 και ΡΜ 2,5 από την εκπομπή ρύπων από τα καύσιμα να ξεπερνούν 3 φορές αυτό που θέτει σαν όριο η επιτροπή 50 μg/m3 μέχρι και 35 φορές το χρόνο. Η μέτρηση του 2006 έδειξε για τα Ιωάννινα «κόκκινο» 95 μέρες το χρόνο. Επιδημιολογικές έρευνες σε Ευρώπη και Αμερική κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα αιωρούμενα μικροσωματίδια είναι επικίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό και σε μεγάλες συγκεντρώσεις μπορούν να προκαλέσουν και θανάτους.
Υπάρχουν ωστόσο και οι βραχύβιοι ρυπαντές θερμοκηπίου (αέριοι υδρογονάνθρακες) που πρέπει να ελεγχθούν άμεσα και τοπικά όπως το ΜΕΘΑΝΙΟ, το ΥΔΡΟΘΕΙΟ, ΑΜΜΩΝΙΟ και βεβαίως το ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ του άνθρακα.
Τα αέρια αυτά, στοιχεία, που είναι δηλητήρια, εντόπισαν στον πυθμένα της λίμνης οι μελετητές του Πανεπιστημίου Πατρών και με πικρόχολο σχόλιο τους διαβάζουμε ότι: «πολλοί θα τρίβουν τα μάτια τους» Νέοι Αγώνες – Ηπειρωτικός Αγών 13-11-2009.
Οι αέριοι αυτοί υδρογονάνθρακες και τα θερμικά πεδία που αναπτύσσονται συντελούν στην μείωση των χιονοπτώσεων που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην πόλη των Ιωαννίνων.
Αδράνεια ετών!!!
Για τη Λίμνη θα έπρεπε να είχαμε αναλάβει δράση εδώ και μια τουλάχιστον 30ετία. Αυτά τόνιζε πριν 33(!) χρόνια το Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας και Αλιευτικών Εκμεταλλεύσεων (αρ. πρωτ. 60753/1548 Ιούνιος 1977) την τραγικότητα δηλαδή της κατάστασης στην λίμνη και την αναγκαιότητα για επαναφορά της στη φυσική της κατάσταση, γιατί (α) εγκυμονούνταν κίνδυνοι για την δημόσια υγεία, (β) ο ευτροφισμός της Λίμνης (σήμερα έχει περάσει στο ανώτερο επίπεδο ευτροφισμού) επηρεάζει την πρωτογενή παραγωγή, (γ) το οικολογικό της ισόβαρο είχε διαταραχθεί (Σαπροβιοτικό μεγαλύτερο του τροφικού), (δ) ότι η δια των αντιπλημμυρικών αναχωμάτων παρεμπόδισης πολλών πηγαίων υδάτων να εισρεύσουν στη λίμνη [1] αποστερεί τον εμπλουτισμό των λιμνιαίων υδάτων με ανόργανα άλατα [2] επιμηκύνεται ο χρόνος αποκατάστασης της οικολογικής ισορροπίας της Παμβώτιδας ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ δηλ. του ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ.
Η μείωση οξυγόνου που προκύπτει από τον ευτροφισμό απελευθερώνει διοξείδιο του άνθρακα και οδηγεί σε θάνατο μεγάλο μέρος της ιχθυοπανίδας.
Η συνεχής αύξηση των θρεπτικών συστατικών (π.χ. λύματα ή λιπάσματα) που εισρέουν στην λίμνη δημιούργησαν ανοξικές συνθήκες. Αναερόβια βακτήρια κατακλύουν την υπολίμνια περιοχή τα οποία δημιουργούν προϊόντα αποσύνθεσης (σηπτικότητα). Η πτώση λοιπόν των επιπέδων οξυγόνου λόγω της αποσύνθεσης νεκρών μικροοργανισμών δημιουργεί αύξηση της μικροβιακής παραγωγής, τις οσμηρές ενώσεις που όλοι γνωρίζουμε και που εκλύονται από το ίζημα του βυθού, ήτοι το ιδιαίτερα δύσοσμο και τοξικό ΥΔΡΟΘΕΙΟ (Η2S), το βλαβερό εύφλεκτο ΜΕΘΑΝΙΟ (CH4) και το επικίνδυνο λόγω υψηλών pH των νερών ΑΜΜΩΝΙΟ (ΝΗ4) και είναι όλα αυτά τα επικίνδυνα αέρια το ΑΘΕΑΤΟ δευτερογενές σύμπτωμα της λίμνης Παμβώτιδας.
Ο ευτροφισμός ενώ μειώνει τον αριθμό των βιόντων ειδών αυξάνει σε όγκο τους ανθεκτικούς σ’ αυτές τις συνθήκες οργανισμούς (π.χ. το “ξένο” ψάρι πεταλούδα, χαμηλής εμπορικής αξίας, από πληροφορίες που έχουμε εξάγεται στην Ρουμανία!!!).
Από την λιμνολογία του EMERSON, παραθέτω:«… ένα μεγάλο μέρος του μεθανίου υπό μορφή φυσαλίδων ανεβαίνει από τον πυθμένα στην επιφάνεια και από εκεί διοχετεύεται στην ατμόσφαιρα…» φαινόμενο του θερμοκηπίου.
Στα “ΝΕΑ” 25.2.2009 από μελέτη του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου ο λέκτορας κος Σ. Γκέλης αναδείκνυε το πρόβλημα από την συσσώρευση κυανοβακτηρίων στη λίμνη σε επίπεδα πολλαπλάσια απ’ αυτά που ορίζει ανεκτά ο Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (x 100)!!! Σε πρόσφατη έρευνα παρατηρήθηκαν για την λίμνη της Καστοριάς συγκεντρώσεις κυανοβακτηρίων για το πόσιμο νερό 3.000 φορές πάνω από τα όρια που έχει ορίσει η Π.Ο.Υ..
Στον Ηπειρωτικό Αγώνα 25.11.2009, παραθέτονται στοιχεία μελετών του Γιάννη Πάσχου (επί σειρά ετών υπευθύνου της ΔΕΛΙ) ειδικού ιχθυολόγου. Η αναφορά γίνεται για την χρονική περίοδο 1970-2008 για παραμέτρους, Βιολογικές, Ψάρια-Αλιεία, Τοξικές εισροές και χρήσεις.
ΒΙΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ-ΨΑΡΙΑ, ΑΛΙΕΙΑ
Χλωρίδα: μείωση ποικιλομορφίας
Παραδοσ. Είδη ψαριών: άμεση απειλή
Ενδημικά είδη ψαριών: εξαφάνιση (τσίμα) (Φυσική αναπαραγωγική δυνατότητα: Μειωμένη (50-70% θνησιμότητα εμβρυικής ανάπτυξης)
Υπερ-επικράτηση ειδών: Έντονη (Πεταλούδα)
ΤΟΞΙΚΕΣ ΕΙΣΡΟΕΣ και ΧΡΗΣΕΙΣ
Βαρέα μέταλλα: σταδιακή παρουσία και στη σάρκα των ψαριών
Κυανοτοξίνες: πέραν των επιθυμητών ορίων
Ανεπιθύμητες εισροές; Ανεξέλεγκτες
ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ: ΑΥΞΑΝΟΜΕΝΟΣ
ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΥΤΟΚΑΘΑΡΙΣΜΟΥ του οικοσυστήματος: ΜΕΙΩΜΕΝΗ
Χρήσεις: πολλές και αλληλοσυγκρουόμενες
Πάραυτα θεωρούμε ότι ο μετριασμός των καταστροφικών συνεπειών είναι ακόμη ΕΦΙΚΤΟΣ, με την απόσυρση βεβαίως του περιβαλλοντοκτόνου Σχεδίου (Π.Δ.).
Δεν θα διαφωνήσουμε με τον πρώην Υφ. ΠΕΧΩΔΕ κο Καλογιάννη για την προχειρότητα του (Σ.Π.Δ.) που χρήζει διόρθωσης ολικής χωρίς συντεταγμένες και ασαφή όρια. Το σχέδιο ωστόσο συντάχθηκε επί της θητείας του πρώην υφυπουργού Περιβάλλοντος και φέρει ο ίδιος ακέραια την ευθύνη. Η αειφορία του λεκανοπεδίου και η επίτευξη της προστασίας του περιβάλλοντος δεν εξαρτάται κύρια μόνο από το Ρυθμιστικό Σχέδιο όπως διατείνεται, αλλά από το ΖΩΝΤΑΝΟ ΟΡΓΑΝΙΚΟ του κομμάτι που είναι το λιμνιαίο Οικοσύστημα και λεκάνη απορροής του ευρύτερου λεκανοπεδίου, μ’ όλες τις πηγές, τις καταβόθρες και επιφανειακούς μικρούς υγροτόπους που είναι διάσπαρτοι στο λεκανοπέδιο.
Η επιχείρηση αποκατάστασης πρέπει να γίνει με βάση τις αρχές της Οικολογίας συνεπικουρούμενη από τις επιστήμες περιβάλλοντος και του τμήματος Χημείας και Βιολογίας που διαθέτει το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων εκ του σύνεγγυς. Έχουμε ανάγκη την διεπιστημονική προσέγγιση και καλής ποιότητας δεδομένα, όχι μελέτες κατά παραγγελία όπως αυτή της Ν.Α.Ι. για λογαριασμό του προηγούμενου Φορέα Διαχείρισης Λίμνης. Η επιστήμη “του εφυσηχασμού” δεν εξυπηρετεί τις βασικές Αρχές του κοινού καλού και της δημόσιας υγείας. Δεν θα κρίνουμε την μεθοδολογική επεξεργασία, την ασυμβατότητα στην τοξικότητα όμως και όπου ενυπάρχει “υποψία” για στρεβλά και κατευθυνόμενα συμπεράσματα θα την καταγγείλουμε. Το ενδιαφέρον των επιστημονικών μελετών για λίμνες που βρίσκονται δίπλα σε πόλεις με έντονες δραστηριότητες για άθληση και αναψυχή θάπρεπε να είναι ευθύνη του κράτους.
Η λίμνη νοσεί βαριά και υπ’ αυτού του πρίσματος πρέπει να αναστραφεί το οικολογικό της ισόβαρο που έχει διαταραχθεί.
Ο μηχανισμός της μικροβιακής διάσπασης της βιομάζας στον πυθμένα της λίμνης αδυνατεί να επεξεργαστεί και να μετατρέψει τον όγκο των νεκρών οργανισμών σε ακίνδυνα ανόργανα στοιχεία. Η αύξηση των νεκρών οργανισμών που καταλήγουν αδιάσπαστοι στον πυθμένα της ήδη ρηχής λίμνης επιταχύνει την στρωματική διαδικασία της οργανικής λάσπης μειώνοντας το βάθος των νερών. Μία επικίνδυνη εστία συνεχούς τροφοδοσίας του ευτροφισμού λειτουργεί στο εσωτερικό της λίμνης (ενδογενής πλέον) και ένας ΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑΣ παραγωγής ΔΗΛΗΤΗΡΙΩΔΩΝ αερίων (Πανεπιστήμιο Πατρών) μολύνει την ατμόσφαιρα του λεκανοπεδίου. Ο υπετροφισμός, η αύξηση του φυτοπλαγκτόν (από χρόνιες εισροές φωσφόρου) φυτοφάρμακα και συμβατικούς ρύπους (αστικούς), όπως και τα κυανοβακτήρια έγιναν η μόνιμη ΑΡΡΩΣΤΙΑ της Παμβώτιδας.
«…Η συνεχής συσσώρευση της οργανικής λάσπης στον πυθμένα μιας λίμνης είναι η διαδικασία της αρχής του σβησίματος μιας ζωής. Έτσι πρέπει να την βλέπουμε και έτσι είναι. Είναι η πρώτη βαθμίδα για την αποξήρανση της λίμνης…» (Pearson, λιμνολόγος).
«…Τα οικοσυστήματα συνδέονται μεταξύ τους και αλληλοεπηρεάζονται μέσα από ένα πλέγμα τροφικών και ενεργειακών ρευμάτων και πέρα από τα σύνορά τους…» «…Οτιδήποτε συμβαίνει στη λίμνη εξαπλώνεται και επηρεάζει συνολικά το λεκανοπέδιο. Η Παμβώτιδα είναι ο πυρήνας ενός σημαντικού υδρολογικού τοπίου, ενός μωσαϊκού υδάτινων υδρολιβαδικών, βαλτικών και χερσαίων βιοσυστημάτων που αποτελούν την βιόσφαιρα του λεκανοπεδίου. Κάθε προσπάθεια διατήρησης ή διαχείρισης ενός αρρωστημένου περιβάλλοντος οδηγεί σε λαβύρινθο απρόβλεπτων παραμέτρων που επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα και επηρεάζουν την εξελικτική πορεία της βιοκοινωνίας…»
Για την φιλολογία που έχει αναπτυχθεί όλο αυτό το διάστημα για τη μεταφορά νερού υποστηρίζουμε ότι: Ο καθαρισμός των λιμνιαίων συστημάτων δεν γίνεται επιφανειακά: αποτελεί αξίωμα στην γεωλογία και την λιμνολογία, ότι επιτυγχάνονται αποτελέσματα με την οξυγόνωση του βυθού. Λόγου χάριν τα καλάμια που κόπηκαν άκριτα χωρίς καμμιά διαχειριστική μελέτη επιτελούν εξαιρετικά αυτό το έργο, εισάγοντας οξυγόνο στο υγρό υπολίμνιο σώμα! Δίνουμε έτσι την απάντηση στις λογικές του εμπλουτισμού της Παμβώτιδας από τα πέριξ ποτάμια συστήματα, από άλλες δηλαδή λεκάνες απορροής…(παράβαση της Κοινοτικής Οδηγίας 2000/60/ΕΚ για τα νερά).
Επειδή η Επιτροπή της Βουλής θέτει σαν πρώτης προτεραιότητας την προστασία τω Ελληνικών υδάτων, επιφανειακών (λίμνες, ποτάμια) και των υπόγειων υδροφορέων από τους συμβατικούς (αστικούς) ρύπους και την νιτρορύπανση από γεωργικές δραστηριότητες θα θέλαμε να μας εξασφαλίσει ο κύριος Α. Ανδρεαδάκης, ειδικός Γραμματέας Κεντ. Επιτροπής Υδάτων του ΥΠΕΚΑ ποια είναι η πραγματική κατάσταση της ποιότητας του νερού των 2 Ελληνικών αστικών λιμνών (Ιωαννίνων, Καστοριάς) γιατί αναφέρεται μόνο για την τοξική ρύπανση μεμονωμένων λιμνιαίων περιπτώσεων (Πρέσπα, Κορώνεια, Αμβρακία, Βεγορίτιδα, Βιστωνίδα) ενώ θεωρεί για τις υπόλοιπες στην χώρα μας ότι η κατάσταση φαίνεται…καλή!!! Θεωρούμε ότι για την περίπτωση των Ιωαννίνων η κατάσταση είναι ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΚΑΚΗ και επιμολύνει με την μεταφερόμενη ευτροφία της όλα τα υδρόβια οικοσυστήματα όπως καταβόθρες, πηγές και ποτάμια συστήματα.
Ο ρόλος του Πανεπιστημίου
Επιστήμονες όμως προειδοποιούν για την ανάγκη αναγνώρισης του προβλήματος των υψηλών συγκεντρώσεων τοξινών των υδάτων επιφανείας τα αποτελέσματα έρευνας ΑΠΘ παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά στο 7ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φυκολογίας πριν από λίγες μέρες στη Θεσσαλονίκη. Τα συμπέρασμα, επικίνδυνες τοξίνες σε εννέα λίμνες. Για τη συσσώρευση των οποίων η δρ. Βιολογίας κ. Ελισάβετ Βαρδάκα σημειώνει «έκθεση θηλαστικών, ψαριών και πτηνών σ’ αυτές τις τοξίνες έχει συσχετιστεί με επεισόδια τοξίνωσης και θανάτου, ενώ έχουν αναφερθεί επιδράσεις των τοξινών και στα φυτά. Στη διεθνή βιβλιογραφία έχουν αναφερθεί συμβάντα τοξίνωσης ανθρώπων από κυανοβακτηριακές τοξίνες λόγω νερού χρήσης για αναψυχή.
Η κρισιμότητα του θέματος, η έλλειψη πληροφοριών ή ο εφησυχασμός από πλευράς «μελετητών» για την παρουσία και τις μεταβολές των κυανοβακτηρίων, των τοξινών για το υδάτινο οικοσύστημα της Παμβώτιδας σε συνδυασμό με το μέγεθος των προβλημάτων που διαπιστώθηκαν σε άλλες χώρες, ευρωπαϊκές και μη, με περιβαλλοντικές συνθήκες παρόμοιες με την δική μας καταστούν αναγκαία και επιτακτική την διαρκή εργαστηριακή παρακολούθηση, τη σύνταξη μελετών, για να αποτιμηθεί ακριβώς η έκταση του προβλήματος και τις επιπτώσεις στην τροφική αλυσίδα.
Το εγχείρημα της αποκατάστασης και της απορρύπανσης της Παμβώτιδας θα είναι δαπανηρή, δύσκολη και πολύπλοκη αποστολή, αλλά ΕΠΕΙΓΟΥΣΑ.
Περάσαμε πολλά χρόνια απόλυτης Ευτυχισμένης Αδράνειας…
Οι επόμενες γενεές θα μας θυμούνται για ό,τι… καταστρέψαμε.
Μπορούμε έστω και τώρα να γράψουμε την ιστορία διαφορετικά.
Ποιο αλήθεια το νόημα να έχουμε μια έξοχα οριοθετημένη χωροταξικά Παμβώτιδα, αξιοποιημένη στην επιχειρηματική βάση των αναγκών της τρέχουσας οικονομίας και αγοράς με υπηρεσίες 5 αστέρων και στολισμένη με πολυτελή κατοικία όταν βιολογικά έχει επέλθει ο θάνατός της;
Η Παμβώτιδα δεν είναι καθόλου δεδομένη.
Πόσο επίκαιρο παραμένει αλήθεια;
