Προτείνει ενεργοποίηση των ελεγκτών νομιμότητας, απλοποίηση νομοθεσίας
Σειρά προτάσεων διατυπώνει ο Συνήγορος του Πολίτη με στόχο έχουν την απλοποίηση του νοµοθετικού πλαισίου, την ενδυνάµωση του ελέγχου νοµιµότητας από τους εποπτικούς µηχανισµούς, την εξασφάλιση χρηστής και διαφανούς δηµοσιονοµικής διαχείρισης και τη βελτίωση των σχέσεων δήµου-πολίτη.
Σε ειδική έκθεση ο Συνήγορος αποτυπώνει µία σειρά προβληµάτων που παρατηρούνται στο πεδίο των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης πρώτου βαθµού (δήµων) και τα οποία δηµιουργούνται κυρίως κατά την άσκηση των οικονοµικής φύσης αρµοδιοτήτων τους, αλλά σε σηµαντικό βαθµό και από την πληµµελή εποπτεία επί των κανονιστικών τους πράξεων.
Το πολύπλοκο και ασαφές νοµοθετικό πλαίσιο που διέπει την επιβολή και είσπραξη των κυριότερων τακτικών δηµοτικών προσόδων αποτελεί την κυριότερη αρνητική διαπίστωση της Έκθεσης. Η µη ενιαία από όλους τους δήµους εφαρµογή της σχετικής νοµοθεσίας προκαλεί συχνές και σοβαρές αµφισβητήσεις της νοµιµότητας των σχετικών πράξεων επιβολής τους και αναπόφευκτα συνεπάγεται την αδυναµία των δήµων να ανταποκριθούν στις συµβατικές ή εξωσυµβατικές (αντικειµενικής
ευθύνης) οικονοµικές υποχρεώσεις τους, καθώς η τακτική χρηµατοδότησή τους αποδεικνύεται ανεπαρκής.
Ταυτόχρονα, η παρατεταµένη καθυστέρηση διορισµού των Ελεγκτών Νοµιµότητας και λειτουργίας των Αυτοτελών Υπηρεσιών Εποπτείας, σε συνδυασµό µε την ανεπαρκώς ασκούµενη -στην παρούσα φάση- από τις Αποκεντρωµένες ∆ιοικήσεις εποπτεία, επιτρέπει την εφαρµογή αµφισβητούµενης νοµιµότητας κανονιστικών πράξεων, καθώς συχνά τίθενται σε ισχύ αποφάσεις δηµοτικών συµβουλίων οι οποίες εγείρουν ζητήµατα παραβίασης των αρχών της νοµιµότητας, της αναλογικότητας, της ισότητας και ακόµη της χρηστής δηµοσιονοµικής διαχείρισης.
Ο Συνήγορος του Πολίτη θεωρεί ότι τα ανωτέρω ζητήµατα χρήζουν άµεσης επίλυσης τόσο σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης όσο και τοπικής αυτοδιοίκησης, ιδιαίτερα ενόψει των κρίσιµων οικονοµικών συνθηκών στις οποίες έχει περιέλθει η χώρα και της εν γένει υποβάθµισης των δηµοτικών υπηρεσιών.
Η αποκατάσταση των αδυναµιών του ισχύοντος νοµοθετικού πλαισίου είναι αναγκαία, καθώς αποτελεί βασική συνιστώσα για την εξασφάλιση της οικονοµικής αυτοτέλειας των δήµων, την ενδυνάµωση της αξιοπιστίας τους και εν τέλει, εγγύηση για την προστασία των δικαιωµάτων των πολιτών.
Ειδικότερα, ο Συνήγορος του Πολίτη προτείνει:
• Την άµεση ενεργοποίηση των Ελεγκτών Νοµιµότητας και των Αυτοτελών Υπηρεσιών Εποπτείας, προκειµένου να αποκατασταθεί πλήρως ο έλεγχος νοµιµότητας των πράξεων της τοπικής αυτοδιοίκησης από ένα σταθερό εποπτικό µηχανισµό.
• Τον ειδικό και πλήρη έλεγχο, µε την έκδοση εδικής πράξης εκ µέρους των εποπτικών αρχών, ώστε να µην τίθενται σε ισχύ αµφισβητούµενης
νοµιµότητας κανονιστικές και ατοµικές πράξεις.
• Την παρακολούθηση από τους Γενικούς Γραµµατείς των Αποκεντρωµένων ∆ιοικήσεων της εφαρµογής των αποφάσεών τους, ώστε να διασφαλίζεται η συµµόρφωση των δήµων µε αυτές.
• Την ενεργοποίηση των διατάξεων περί πειθαρχικής ευθύνης, σε περιπτώσεις µη προσήκουσας συνεργασίας των δήµων µε τους φορείς εποπτείας.
• Την ενεργοποίηση πειθαρχικού ελέγχου εκ µέρους του Υπουργού Εσωτερικών, στις περιπτώσεις που οι ελεγκτικοί φορείς δεν ασκούν τον προβλεπόµενο πειθαρχικό έλεγχο επί των αιρετών.
• Τη στελέχωση των οικονοµικών υπηρεσιών των δήµων µε πλήρως ενηµερωµένο προσωπικό για την επιβολή και είσπραξη δηµοτικών προσόδων.
• Τη θέσπιση εγγυήσεων νόµιµης επιβολής ανταποδοτικών τελών (π.χ. υποχρεωτική νοµική αξιολόγηση της πρότασης για επιβολή αυτών) και τον έλεγχο περί της συνδροµής των όρων των εξουσιοδοτικών διατάξεων στις περιπτώσεις επιβολής τελών ανταποδοτικού χαρακτήρα.
• Την αντικατάσταση του νοµοθετικού πλαισίου που διέπει την επιβολή τελών καθαριότητας και φωτισµού µε άλλο απλούστερο και σαφέστερο πλαίσιο, διαφορετικά την απλούστευση και αποσαφήνιση της ισχύουσας νοµοθεσίας, αναφορικά µε το ύψος της ανταποδοτικότητας, το φορολογητέο εµβαδόν, την ευθύνη των ιδιοκτητών και χρηστών των ακινήτων.
• Την παροχή κινήτρου για ανακύκλωση των απορριµµάτων, µέσω της εφαρµοζόµενης τιµολογιακής πολιτικής των δήµων, αναφορικά µε τα τέλη καθαριότητας και φωτισµού.
• Την αποσύνδεση της διαδικασίας ηλεκτροδότησης των ακινήτων από τη διαδικασία επιβολής δηµοτικών τελών.
• Την εναρµόνιση των διατάξεων των νόµων για τα Τέλη Καθαριότητας και Φωτισµού, Φόρου Ηλεκτροδοτούµενων Χώρων και Τέλους Ακίνητης Περιουσίας, µε τις αποφάσεις του Συµβουλίου της Επικρατείας, το οποίο έκρινε περί της αντισυνταγµατικότητας της διακοπής του ρεύµατος σε περίπτωση µη εκπλήρωσης των φορολογικού χαρακτήρα υποχρεώσεων, όπως το ΕΕΤΗ∆Ε.
• Την επανεξέταση των όρων επιβολής του Τέλους Ακίνητης Περιουσίας, δεδοµένου του ασαφούς σε πολλά σηµεία νοµοθετικού πλαισίου ή την αντικατάσταση αυτού µε άλλη πρόσοδο ισοδύναµης αξίας.
• 
Την αντικατάσταση ή αναµόρφωση του θεσµικού πλαισίου που διέπει την επιβολή τελών κοιµητηρίων.
• Την επανεξέταση των Κανονισµών Λειτουργίας των Κοιµητηρίων, προς αποφυγή δυσανάλογα µεγάλων χρεώσεων τελών σε σχέση µε τις παρεχόµενες υπηρεσίες, ανοµοιοµορφίας των οικονοµικών επιβαρύνσεων ανάµεσα σε δήµους και διακριτική µεταχείριση µεταξύ δηµοτών/ετεροδηµοτών.
• Την επανεξέταση του αυστηρού και ανελαστικού πλαισίου επιβολής διοικητικών κυρώσεων για παραβιάσεις της νοµοθεσίας περί δηµοτικών προσόδων κατ΄ επιταγή της αρχής της αναλογικότητας.
• Τη νοµοθετική ρύθµιση της υποχρέωσης των δήµων για βεβαίωση των προστίµων του Κ.Ο.Κ. εντός τριών ετών (3) από την ηµεροµηνία της τέλεσης της παράβασης και την κτήση της κλήσης.
• Την αντικατάσταση του εντύπου της έκθεσης βεβαίωσης παράβασης µε έντυπο το οποίο θα επικολλάται επί του οχήµατος, ώστε οι πολίτες να λαµβάνουν γνώση της τελεσθείσης παράβασης και να ασκούν εµπρόθεσµα το δικαίωµα της προβλεπόµενης ένστασης.
• Τη θέσπιση του δικαιώµατος του «παραβάτη» των διατάξεων του Κ.Ο.Κ. για την καταβολή του ποσού του προστίµου κατά το ήµισυ, εντός συγκεκριµένου χρονικού διαστήµατος από την ηµεροµηνία λήψης της πρώτης ατοµικής ειδοποίησης από τον δήµο, στις περιπτώσεις που δεν είχε λάβει γνώση της κλήσης.
• Την επανεξέταση και αποσαφήνιση του νοµοθετικού πλαισίου αναφορικά µε την παραγραφή (βεβαίωση/είσπραξη) των απαιτήσεων των δήµων, προς την κατεύθυνση της νοµολογίας του Συµβουλίου της Επικρατείας.
• Την έκδοση εγκυκλίου µε αποδέκτες τους δήµους της χώρας, µε στόχο την υιοθέτηση οµοιόµορφης διαδικασίας και την παροχή επαρκών προθεσµιών υποβολής αιτήσεων, αναφορικά µε τις προκηρύξεις πρόσληψης προσωπικού για κάλυψη επειγουσών αναγκών.
• Την ενεργοποίηση από τους δήµους των διατάξεων περί εξώδικου συµβιβασµού, η αποφυγή αξιοποίησης της δυνατότητας αυτής συχνά οδηγεί στη µαταίωση της ικανοποίησης δίκαιων και εύλογων οικονοµικών απαιτήσεων των πολιτών, που εν τέλει, υποχωρούν υπό το βάρος του κόστους της δικαστικής διεκδίκησης.
• Την τροποποίηση της παρ. 3 του άρθρου 32 του Ν. 1080/1980, ώστε να είναι δυνατή η άσκηση της προσφυγής, κατ’ αρχήν ενώπιον της Επιτροπής Συµβιβαστικής Επίλυσης, µε τις συνέπειες που επάγεται η άσκηση της (διοικητικής) ενδικοφανούς προσφυγής.
• Την εξόφληση των οφειλών των δήµων, βάσει αντικειµενικών κριτηρίων, ώστε να επιτυγχάνεται η ισότιµη αντιµετώπιση όσων συναλλάσσονται µαζί τους.
• Την αξιοποίηση του Προγράµµατος ∆ΙΑΥΓΕΙΑ στη δηµοσιοποίηση εκ µέρους των δήµων των πινάκων εξόφλησης των δικαιούχων χρηµατικών ποσών, µε στόχο τη διασφάλιση πλήρους διαφάνειας, αναφορικά µε την ακολουθούµενη διαδικασία πληρωµών.
Η απλοποίηση και αποσαφήνιση του ισχύοντος νοµοθετικού πλαισίου και η ενιαία εφαρµογή του από όλους τους δήµους, η ενδυνάµωση του ελέγχου νοµιµότητας των πράξεων των δήµων, καθώς και η διεύρυνση των τρόπων επίλυσης των διαφορών τους µε τους πολίτες, µέσω εξώδικου συµβιβασµού, κρίνονται αναγκαία καθώς, συνδυαστικά, µπορούν να εξασφαλίσουν επαρκή χρηµατοδότηση, διαφανή και χρηστή δηµοσιονοµική διαχείριση, ενίσχυση της αξιοπιστίας των δήµων και κατ΄ επέκταση την προστασία των δικαιωµάτων των πολιτών, καταλήγει ο Συνήγορος.
