Του Σωτήρη Σιαμανδούρα
«Μπορεί να διερευνήσει κανείς μια μεγάλη αυτοκρατορία, να συγκεντρώσει ψήφους μέσα σε όλες τις κοινότητες και να μετρήσει το αποτέλεσμα, όπως το έκανε η γαλλική Συντακτική. Αλλά αυτό είναι κάτι το νεκρό και ο λαός είναι διασκορπισμένος και διαλυμένος μέσα σε έναν κόσμο από παλιόχαρτα.»
Χέγκελ, Φιλοσοφία της Ιστορίας
Έχω χρησιμοποιήσει και στο παρελθόν αυτές τις γραμμές του Χέγκελ για να μιλήσω για εκλογές. Είναι ακόμη πιο ταιριαστές όταν μιλάμε για ευρωεκλογές. Οι ψηφοφόροι δεν μοιράζονται καν μια κοινή γλώσσα. Οι αποστάσεις και τα μεγέθη είναι ασύλληπτα. Το αποτέλεσμα μοιάζει αδύνατο να ερμηνευτεί.
Από τη σκοπιά της ευρωπαϊκής αριστεράς, ο χάρτης φαίνεται σαν μια μεγάλη νύχτα και στη γωνία κάτω δεξιά να τρεμοφέγγει ένα κόκκινο αστέρι. Το ξύνεις λίγο από τη σκοπιά της ελληνικής αριστεράς και γίνεται ροζ. Το κοιτάς από τη σκοπιά ενός Πολωνού κι αυτό το κοκκινάκι μπορεί να είναι περίπου προσβλητικό. Στους ενδιάμεσους χώρους, ο Πέρσης πρίγκιπας του Μοντεσκιέ βρίσκεται σε αμηχανία, δεν ξέρει από πού να πρωτοπάρει απόσταση. Πώς να μετρήσουμε τις αποστάσεις; Όταν ο Ερατοσθένης μέτρησε για πρώτη φορά την περίμετρο της γης, χρησιμοποίησε ένα βαθύ πηγάδι στο Ασσουάν, που μια φορά τον χρόνο φωτιζόταν μέχρι τον πυθμένα του. Το Ασσουάν της Ευρώπης δεν ξέρω πού είναι.
Η «λίστα Τσίπρα» έμοιαζε σαν ένα νήμα που προσπαθούσε να βυθομετρήσει το πηγάδι. Χάθηκε κι αυτή στη μετάφραση, αφού κάπου μπερδεύτηκε η ΚΕΑ με την GUE, που είναι δυο πράγματα διαφορετικά. Η GUE, τεχνική ένωση για λόγους χρόνου ομιλίας στο ευρωκοινοβούλιο, όπου συνυπολογίζεται μέχρι και το ΚΚΕ, πήρε 5.39%. H KEA, που δεν είναι παρά κομμάτι της GUE, μάλλον δεν θα μας πουν ποτέ πόσο πήρε. Η «λίστα Τσίπρα» στην Ιταλία διασπάστηκε την επομένη των εκλογών, με ένα κομμάτι της να μπατάρει κεντροαριστερά. Το Podemos χάθηκε κι αυτό στη μετάφραση, μπήκε στην GUE κι εδώ μας λένε ότι στηρίζει Τσίπρα. Μακάρι να στήριζε, αλλά αν στήριζε θα την βλέπαμε και στην ΚΕΑ. Κοινή γλώσσα δεν φαίνεται να έχει ούτε καν η αριστερά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για να καταλάβω τι γίνεται διαβάζω και από τα Ισπανικά, που δεν ξέρω. Πάντως, στα γαλλικά και στα αγγλικά λέει ότι οι προεκλογικές συνομιλίες με την IU που ανήκει στην ΚΕΑ απέτυχαν. Η όλη ιστορία θυμίζει τον τρόπο με τον οποίο γινόταν με το ζόρι καταγραφή των ανεξάρτητων σχημάτων στις φοιτητικές εκλογές και τα κατέγραφε καθένας στη μεριά του για λόγους εντυπώσεων. Όμως εδώ οι εντυπώσεις είναι σοβαρό πράγμα, μετρούν τις αποστάσεις, τις αποστάσεις ανάμεσα στη βούλησή μας να αλλάξουμε τους συσχετισμούς στην ΕΕ και στην πραγματικότητα της ΕΕ όπου, δυστυχώς, η αριστερά είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Και πρέπει να αντικρίσουμε την πραγματικότητα όπως είναι, αν θέλουμε να την αλλάξουμε.
Ο Πέρσης πρίγκιπας μετράει τα νεκρά παλιόχαρτα και ψάχνει να δει τι έγινε. Μιλούσαμε κοινή γλώσσα με τους αγανακτισμένους της Ισπανίας όταν γεμίζαμε τις πλατείες, ανταλλάσσαμε μηνύματα με χειρονομίες που έριχναν σκιές στον τοίχο της κυριαρχίας, «να ένα περιστέρι», «να ένας λαγός», «να ένας λαός εξεγερμένος». Μιλούσαμε κοινή γλώσσα με τον Ζοζέ Μποβέ (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ), με σύννεφα καπνού, «να ένα κατεστραμμένο MacDonalds». Μιλούσαμε την κοινή γλώσσα της ειρήνης με τους Ιταλούς, «να μια πολύχρωμη σημαία, pace». Και μια φορά κι έναν καιρό ήταν σημαντικό γεγονός το «Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ», και πηγαίναμε όλοι με μαύρες πατουσίτσες, όπου κι αν γινόταν στην Ευρώπη. Φόρουμ, δηλαδή αγορά, πλατεία.
Δεν πρόκειται να αλλάξουμε τίποτα αν δεν αλλάξουμε την Ευρώπη, και δεν πρόκειται να αλλάξουμε την Ευρώπη αν δεν θυμηθούμε την πλατεία. Στην εποχή αυτή της κρίσης και της ανόδου του φασισμού, έχουμε καθυστερήσει επικίνδυνα. Χρειαζόμαστε επειγόντως ένα νέο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ, έναν νέο πανευρωπαϊκό συντονισμό των κινημάτων. Ίσως αυτό να είναι το Ασσουάν που μας λείπει. Για να υπολογίσει την περίμετρο της γης, ο Ερατοσθένης μέτρησε με βήματα την απόσταση από το πηγάδι ως την Αλεξάνδρεια. Ας μετρήσουμε κι εμείς το εύρος της Ευρώπης με μαύρες πατουσίτσες.
*Πρώτη δημοσίευση στο www.kaboomzine.com (http://bit.ly/1hSa8l2)
