Του Δημήτρη Αργυρού
Έχουμε δημοκρατία; Ναι, τυπικά έχουμε μια κοινοβουλευτική δημοκρατία, όπως διαμορφώθηκε από τα αστικά συντάγματα, που μάλιστα για την εποχή τους ήταν πολύ προχωρημένα. Απόρροια μιας πολύμορφης επαναστατικής διαδικασίας που είχε ως αποτέλεσμα ένα συγκεκριμένο τύπο καπιταλιστικής ανάπτυξης, με τα ανισόμετρα και συνδυασμένα χαρακτηριστικά του.
Βαλκάνια αποικία των πολυεθνικών
Την ίδια στιγμή μπορούμε να πούμε πως ακόμη και η αστικού τύπου κοινοβουλευτική δημοκρατία, όχι μόνο έχει χάσει την παραγωγική δυναμική της, αλλά έχει αποστεωθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε ολόκληρη την Ευρώπη και την Βόρειο Αμερική.
Η νότιος Αμερική σε μεγάλο βαθμό και σε συγκεκριμένους εθνικούς κόμβους βρίσκεται στην φάση μιας δημοκρατικής αναγέννησης, απόρροια μιας αριστερόστροφης λαϊκής κινηματικής παραγωγής. Όσο για την Ασία και την Αφρική η δημοκρατία ήταν πάντα ένα μεγάλο ερωτηματικό και ζήτημα.
Η δημοκρατική αποστέωση είναι αποτέλεσμα την ολοκληρωτικής κυριαρχίας του εμπορεύματος σε όλα τα επίπεδα της ζωής. Είναι αποτέλεσμα της καθολικής κυριαρχίας της παγκόσμιας αγοράς των πολυεθνικών που έχουν μετατρέψει τους εθνικούς- κρατικούς κόμβους σε εργαλεία που εξυπηρετούν στεγνά τα συμφέροντα τους, και τους πολιτικούς σε τιποτένιους διαχειριστές.
Όχι, το εθνικό κράτος δεν καταργείται, χάνει σε σημαντικό βαθμό την αυτοτέλεια του, και την εξουσία του που είχε να εξυπηρετεί την εθνική άρχουσα τάξη, ενσωματώνοντας σε μεγάλο βαθμό τα λαϊκά συμφέροντα. Μετασχηματίζεται σε ένα εξουσιαστικό πεδίο που χωρίς αιδώ, υπερασπίζεται τα συμφέροντα του παγκόσμιο μπλοκ καπιταλιστικής εξουσίας, που σε πολύ μεγάλο βαθμό εμπεριέχει την εξουσία των ντόπιων καπιταλιστικών ελίτ.
Για αυτό και η Ελλάδα μπορεί να θεωρηθεί ως μια μεταμοντέρνα αποικία της ΕΕ, που οικοδομεί ένα κρυφοφασιστικό πολιτικό σύστημα, στοχεύοντας σε μια τεραστίων διαστάσεων υποτίμηση της ζωντανής εργασίας, σε μια προλεταριοποίηση και υποπρολεταριοποιήση των μικροαστών μαζών και στο ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας. Η παραπάνω βαλκανιοποίηση παίρνει το όνομα ανάπτυξη….
Δημοκρατία σε ένα τέτοιο κλίμα δεν μπορεί να υπάρξει, ούτε μια πραγματική αστική δημοκρατία, δηλαδή το σύστημα που η ηγεμονία και η κυριαρχία της άρχουσας τάξης εξασφαλίζονταν με την ενσωμάτωση των λαϊκών τάξεων.
Ενώ μια αναγέννηση της δεν μπορεί να συμβεί, έστω και αν υπάρξει μια αριστερή διακυβέρνηση, που θα σεβαστεί την εξουσία των τραπεζών, των πολυεθνικών και των μεγάλων καπιταλιστικών συμφερόντων. Αν σεβαστεί στην εξουσία της ΕΕ που επιβάλλεται στον εθνικό-κρατικό κορμό.
Ανατροπή και όχι διαχείριση
Μόνο μια αριστερή διακυβέρνηση που θα συγκρούεται με τους ντόπιους και ξένους καπιταλιστές, τις τράπεζες και την ΕΕ, μόνο μια αριστερή διακυβέρνηση που εκφράζει τα συμφέροντα και την εξουσία των πολλών, την εξουσία των εργατών, των εργαζόμενων, του λαού και της ζωντανής εργασίας μπορεί να αντισταθεί. Ναι αν κάποιοι παλαιότεροι αναγνωρίζετε σε αυτήν την αριστερή διακυβέρνηση την λέξη σοσιαλισμός- κομμουνισμός δεν θα έχετε καθόλου άδικο.
Φυσικά εδώ θέλει μεγάλη κουβέντα για το τι δημοκρατία μπορεί να οικοδομήσει η εξουσία των εργαζόμενων, των εργατών, των πολλών και της ζωντανής εργασίας. Αν μπορεί να οικοδομήσει μια δική της δημοκρατία ή αν μεταβιβάσει την δημοκρατία στους πολιτικούς της αντιπρόσωπους, τους ινστρούχτορες, την γραφειοκρατία, στην κομματοκρατία και στην τεχνοκρατία, στους κόκκινους ειδικούς. Όπως συνέβη με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στα παραδείγματα του υπαρκτά ανύπαρκτου σοσιαλισμού, με τα ολέθρια αποτελέσματα.
Σε αυτό το σημείο μάλλον θα πρέπει να είμαστε λίγο προσεκτικοί. Άλλο η εξουσία των εργατών και των εργαζόμενων, η εξουσία του λαού σε μια μεταβατική- σύντομη η μη- φάση και άλλη η εξουσία των κομμουνιστών, των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών στην κομμουνιστική κοινωνία, στην ανώριμη και ώριμη φάση της.
Άλλη η δημοκρατία των εργατικών συμβουλίων και άλλη η δημοκρατία της κομμουνιστικής κοινότητας των μοναδικοτήτων. Η πρώτη θα μοιάζει πολύ και με την αστική δημοκρατία, θα είναι μάλλον μια θετική υπέρβαση της, ενώ η δεύτερη θα είναι μια ολοκληρωτικά νέα δημοκρατική παραγωγή που δεν θα χρειάζεται πλειοψηφίες μειοψηφίες. Αφού οι κομμουνιστές θα λειτουργούν ως ολοκληρωμένες ατομικότητες- μοναδικότητες που θα έχουν υπερβεί την αλλοτρίωση, άρα θα παράγουν πολλαπλότητες που η ελευθερία της μιας πολλαπλότητας/ μοναδικότητας θα χρειάζεται την ελευθερία της άλλης.
Ας επιστρέψουμε όμως στην φάση της ανατροπής και στην φάση της μετάβασης: Η φάση της ανατροπής, είναι η φάση μιας βίαιης ή σχετικά βίαιης σύγκρουσης ενός πολύμορφου αντικαπιταλιστικού επαναστατικού μετώπου με την κρατική- οικονομική εξουσία και παραεξουσία.
Μπορεί όντως να παρθεί η κυβερνητική εξουσία και κοινοβουλευτικά, αλλά δεν θα κρατηθεί αν δεν περάσουν τα μέσα παραγωγής σε αυτούς που τα παράγουν, αν δεν κοινωνικοποιηθούν τα μεγάλα μέσα παραγωγής και οι τράπεζες. Αν δεν καταργηθεί ο στρατός και η αστυνομία και αντικατασταθεί με τα σώματα του ενόπλου εργαζόμενου λαού.
Αν οι έμμεσες αντιπροσωπευτικές δομές διακυβέρνησης δεν συνδυαστούν με αμεσοδημοκρατικές δομές διακυβέρνησης. Σε αυτή την φάση όχι μόνο δεν πρέπει να καταργηθούν κάποια εχέγγυα της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, όπως ο πολυκομματισμός, αλλά θα πρέπει να ενισχυθούν με δομές που θα καλύπτουν τα πεδία της οικονομικής και κοινωνικής δημοκρατίας.
Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να ισχυροποιούνται οι δομές των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών που γεννιούνται από την κομμουνιστική τάση που αντικειμενικά θα πρέπει να δυναμώνει στην φάση της μετάβασης, ενώ σπέρματα της υπάρχουν από σήμερα.
Κράτος- κόμμα- δημοκρατία
Για το τέλος ας σχολιάσουμε τρία σημαντικά ζητήματα: Α) το ζήτημα της δημοκρατίας στο μαζικό κίνημα και στα πολιτικά υποκείμενα. Νομίζω πως ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, το κόμμα νέου τύπου έχουν ολοκληρώσει το βιοπολιτικό τους κύκλο. Η λογική της μειοψηφίας που θα πρέπει να υπερασπίζεται την πλειοψηφούσα γραμμή δεν μπορεί να ισχύει στην εποχή που η πολλαπλότητα δημιουργεί δικτυακά συστήματα που ο κάθε κόμβος λειτούργει αυτόνομα και ταυτόχρονα συνεργατικά με τους άλλους κόμβους.
Είναι εν σπέρματι η κοινωνία των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών, των ολοκληρωμένων μοναδικοτήτων που ακόμη ζουν μέσα στον ωκεανό της καπιταλιστικής αλλοτρίωσης. Οι πρωτοπόρες δυνάμεις είναι αναγκαιότητα να συνδεθούν με αυτές τις καινοτόμες διαδικασίες και όχι το αντίθετο.
Αυτό δεν συνεπάγεται πως η πλειοψηφία δεν μπορεί να δρα, δεν μπορεί να δοκιμάζει τις αποφάσεις της στην πράξη, με την μειοψηφία ανοιχτά να δοκιμάζει τα δικά της σχέδια.. Τώρα αν τα δυο σχέδια είναι ολότελα ανταγωνιστικά, ε δεν έγινε και κάτι..πάντα υπάρχει η στιγμή που το ένα γίνεται δυο, για ξαναγίνει ένα σε ένα άλλο επίπεδο. Αρκεί να κρατιέται ένας επαναστατικός πολιτισμός.
Σίγουρα όμως η γραμμή της υποταγής της μειοψηφίας στην πλειοψηφία, τα κόμματα νέου τύπου, οι καθετοποιημένες ιεραρχικές οργανώσεις αντιστοιχούν σε μια άλλη ιστορική φάση, σε μια άλλου τύπου παραγωγική διαδικασία και όχι στην σημερινή.
Β) Ένα από τα τεράστια σφάλματα του «υπαρκτού σοσιαλισμού» είναι που κρατικοποίησε τα κόμματα και τα συνδικάτα. Δεν κομματικοποιήθηκε το κράτος, κρατικοποιήθηκαν αυτοί οι θεσμοί που θα έπρεπε απριόρι να βρίσκονται αντίκρυ του κράτους, έστω και αν είναι το κράτος των εργατών. Σήμερα είναι εξίσου εγκληματικό λάθος να ταυτιστούν επαναστατικές οργανώσεις και κρατικές δομές, ως αντίπαλο δέος σε μια ιδιωτικοποίηση των κρατικών δομών, ακόμη και των κατασταλτικών κρατικών δομών.
Πιστεύω πως δεν θα ξεμπερδέψουμε με το κράτος εύκολα, ακόμη κι αν είναι ένα κράτος σε απονέκρωση. Μόνο στην ανώτερη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας των ολοκληρωμένων μοναδικοτήτων δεν θα απαιτείται κράτος ούτε ως διαχείριση των πραγμάτων. Ελπίζω μόνο με το κράτος ως διαχείριση των ανθρώπων να ξεμπερδέψουμε στην φάση της ολοκλήρωσης της μετάβασης.
Αυτό δεν συνεπάγεται πως το επαναστατικό αντικαπιταλιστικό μέτωπο θα πρέπει να αναλάβει κρατικές λειτουργίες, ούτε να τις καθοδηγεί με τον τρόπο που γνωρίσαμε στον «υπαρκτό». Θα πρέπει να μείνει ένας αντικρατικός πόλος. Ενώ οι δυνάμεις του κόμματος της κομμουνιστικής επαναθεμελίωσης, που θα είναι οι ενεργές δυνάμεις των κομμουνιστικών μοναδικοτήτων δεν θα παίρνουν καμιά κυβερνητική κρατική θέση. Θα συσχετίζονται, θα προσφέρουν όλη την ενέργεια και τις δυνατότητες τους στο να ισχυροποιηθεί η δυναμική των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών.
Γ) Δεν μπορεί να ολοκληρωθεί κανένα ανατρεπτικό προτσές, δεν μπορεί να γίνει καμιά θετική υπέρβαση του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, δεν μπορεί να ισχυροποιηθεί η κομμουνιστική τάση της κοινωνίας των ελεύθερων συνεταιρισμένων παραγωγών, αν αυτό το ανατρεπτικό προτσές δεν καθολικοποιηθεί και παγκοσμιοποιηθεί. Αν δεν συμβεί θα μείνει στα μισά του δρόμου, όπως έμεινε στην σοβιετία..κτλ.
Πόσο μάλλον που οι καπιταλιστικές δομές, οι καπιταλιστικές ροές έχουν παγκοσμιοποιηθεί σε απίστευτο βαθμό. Αυτό συνεπάγεται πως μια ανατρεπτική διαδικασία ή πολύ γρήγορα θα διεθνοποιηθεί ή πολύ γρήγορα θα εκφυλιστεί, ή εξίσου πολύ γρήγορα μπορεί να ανατραπεί.
Αυτό από την άλλη δεν συνεπάγεται, πως δεν μέχρι να ξεσπάσει σε ένα «μυθικό» χρονικό σημείο η παγκόσμια επανάσταση, απαγορεύεται να δοκιμαστούν επαναστατικές ενέργειες σε εθνική βάση.
Απεναντίας επιβάλλεται σε ένα εθνικό πεδίο να δοκιμαστούν πολύμορφές ανατρεπτικές διαδικασίες, σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο με όλα τα μέσα που επιτρέπουν οι συσχετισμοί και η ταξική πάλη, μέχρι του σημείου της κατάκτησης της εξουσίας από το εξεγερμένο λαό.
